23.July.11 : สวทช

การบรรยาย :       สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ ( สวทช )
                               National Science and Technology Development Agency


              โดย :        คุณบุญเลิศ อรุณพิบูรณ์
                               หัวหน้างาน งานพัฒนาและบริการสื่อสาร ดิจิทัล

-  -  -  -  -  - -  -  -  -  -  - -  -  -  -  -  - -  -  -  -  -  - -  -  -  -  -  - -  -  -  -  -

Cloud Computing

•  เกิดขึ้นเพราะโลกนี้มีเงินน้อยลง
•  ทุกการประชุมสัมนาในทั่วทั้งโลกใช้เรื่องนี้เป็น หัวข้อหลักในการประชุม
• ความหมายในมิติที่ 1 - ที่ตั้ง

          คืออะไรก็ตามที่ผ่านเข้าไปในอินเตอร์เน็ต แล้วเราไม่รู้ว่ามันไปรวมกันอยู่จุดศูนย์กลางที่ไหนนั่น
          คือไม่ต้องรู้ว่ามันไปผ่านเครื่องใหน

• ความหมายในมิติที่  2 - กลุ่มก้อน จะไม่เป็นกลุ่มก้อน จะอยู่กระจาย
• ความหมายในมิติที่3-มืดมน  คือไม่รู้ว่ามันไปผ่านเซิฟเวอร์ตัวใหน เพราะมันกระจาย

Black April 

• เป็นเดือนที่อเมริกาไฟดับทั้งประเทศ อินเตอร์เน็ตใช้งานไม่ได้ เซิฟเวอร์ล่ม ส่งผลไปทั่วโลก

 Cloud ระดับองค์กร

• เช่น OCLC 
• เป็นการตัดสินใจว่าเราจะบริการตัวเองหรือไปซื้อเซิฟเวอร์

Cloud ระดับบุคคล


เช่น gmail,Meebo,hotmail

แยกตามการให้บริการ


Public Cloud
Private Cloud
Hybird Cloud

แยกตามประเภทของเทคโนโลยี

• Saas-Software as a service 

         ex. www.zoho.com,docs.google.com,Facebook,google
         เราไม่ต้องเขียนเอง

• Iass-Infrastructure as a service

• Paas-Platform as a service

Mobile Device

• บริการต่างๆบนมือถือ
• รู้จักผู้ใช้และพฤติกรรมจาก http://truehits.net/
• Smart Phone : Java, Debain
• eReader : 105
• NetBook : windows
• เมืองนอกจะมีบริการ เช่น ยืม-คืน บนมือถือ 

ดูลิงค์อื่นๆ   http://stks.or.th/elearning/
                   http://www.google.com/analytics/


Digital Content & Publishing

•  ebook,IR,Digimal Library
• http://ag-ebook.lib.ku.ac.th/ 

เน้น 3 อย่างคือ
1.การได้มาของเนื้อหา
2.กระบวนการผลิตคละรูปแบบ
3.ลิขสิทธิ์ต้นฉบับ การเผยแพร่



Crosswalk Metadata

• เป็นชุดของ Metadata
•  คือ การทำMetadata ที่มากกว่า 1 แบบ เช่น March+ Doublin Core
•  http://www.siamrarebooks.com/    
• รูปแบบ e-books.
• .doc
• .pdf
• flip ebook
• flash flip ebooks
• epunlishing
• .ePub  : เป็นนามสกุล ไม่ใช่รูปแบบของสิ่งพิมพ์ เป็นมาตฐานที่เกิดขึ้นใหม่ หนังสือจะอยู่บนชั้นได้ต้องเป็นนามสกุลนี้
   

Digital Multimedia Book.
Example Of Metadata

• METS
• MODS
• PDF Metadata
• DOC Metadata
• MARC
• MARCMC
• Doublin Core
• ISAD ( g) 
• CDWA
• RDF
• OWL
• XIF
• XMD
• TPCT

Open Technology

• z39.5 คือ โปรแกรมที่คล้ายๆสำเร็จรูป มีช่องมาให้กรอกข้อมูลคล้ายๆ มาร์ค นิดหน่อย เป็นออโตเมติก มีมานานแล้ว คือสามารถลอกเอาของห้องสมุดอีกแห่งมาแปะได้เลยแลกเปลี่ยนข้อมูลบรรณานุกรมหนังสือผ่าน ILS  ห้องสมุดกับห้องสมุด

          ILS < ------- >  ILS 

• z39.88 มี 2 ประเด็นใหญ่ๆ เกิดช้ากว่า

       
          ช่วยให้ข้อมูลบรรณานุกรมเหมือนกับ z39.5 แต่เป็นแบบห้องสมุดกับแอพอื่นๆ
          ILS < ------- > Apps
          การเพิ่มลำดับเว็บ/จัดลำดับเว็บ Webomertric

• z39.88

• OAI-PHM เป็นมาตรฐานที่อินเทรนด์ที่สุด ณ ตอนนี้ 

           มีแนวคิดคือ ทำ One Search
           OAI - PMH  < ------ One Search 
           ILS ,  DBs < -----> DBs, Apps 
         http://tnrr.in.th/beta/
           http://www.vijai.net เป็น One search เหมือนกันแต่ทำด้วยคิวลี่ (Web Query ) เหมือนกุเกิล 
           ไล่หาข้อมูลเอง
           One Search  ex. http:// tnrr.in.th  เว็บนี้ทำหน้าที่คือ โลกนี้มีข้อมูลอยู่ที่ไหนบ้าง ห้ามคีย์เข้าไป 
           คือไปดูดเอาข้อมูลของคนอื่นมารวมไว้ในที่เดียว เป็นซอร์ฟแวร์ออโตเมติก แต่จะตอบแค่
           เรื่องเดียว เช่น พิมพ์คำว่า ข้าว จะให้แต่เนื้อหา ข้าว ของที่ต่างๆแต่จะไม่บอกว่าเอามาจากใหน
           คือ มีกี่เว็บไม่รู้แต่ต้องเจอในเว็บนี้เว็บเดียว เช่นของ มช. เปิดเว็บ มช.เว็บเดียว แต่มีเว็บของ คณะ
           อื่นๆด้วย แต่ก็เป็นแนวคิดที่ค่อนข้างเกิดยากเพราะต้องปิดระบบเดิมเพื่อเปิดระบบ OAI
         

           

• Linked Data -->Web/Web 3.0

            -Web 1.0 คือ ให้คนใดคนหนึ่งสร้างเว็บแล้วเราอ่านอย่างเดียว
            -Web 2.0 คือมีคนซื้อ เซิฟเวอร์ให้เราเข้าไปเขียนเองเช่น บล๊อกเกอร์
            -Web 3.0 คือ ลิงค์  ที่ตอบมาเลย ไม่ต้องหา ชัดเจน เป๊ะ หัวใจของมันคือ Semantic Web
            เ-ช่น ถ้าเข้า google  พิมพ์เชียงใหม่ห่างจากกรุงเทพกี่กิโลเมตร จะไม่เจอเราต้องไล่หาเอง
            -ถ้าเป็นSemantic Web จะป้อนเป็นประโยคได้ ไม่ใช่คำ
            -Ex. ในอนาคต google ต้องหาแบบSemantic ได้คือต้องเป็นประโยค  30 euro in baht
             -http://www.wolframalpha.com/ ประกาศตัวว่าเป็นเว็บต้นแบบของ 3.0

• Metadata

• Bibliography
• Data & Information Mining / Visualization
  http://www.boliven.com/

     

• Green Library  

       Global warming
      ...Green building
      ...Green ICT

8 july 11:บริการสอนการใช้

หน้าที่ของห้องสมุดทุกประเภท

ต้องจัดการให้ผู้ใช้มีโอกาสเข้าใจในระบบการจัดการสารสนเทศ..การแนะนำการใช้ห้องสมุด ถือเป็นหลักการแรกในการให้บริการ ช่วยให้ผู้ใช้สามารถเข้าถึงสารสนเทศเพื่อช่วยตนเอง เป็นการส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิต

 Bibliographic Instruction (BT)

คือสอนวิธีการเข้าถึงสารข้อมูล สอนวิธีการเขียนบรรณานุกรม เป็นต้น

Information Literacy

เป็นการรู้สารสนเทศ คือการที่บุคคลได้รับการฝึกให้ สามารถประยุกต์สารสนเทศมาใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ เป็นความจำเป็นและมีความสำคัญในการใช้เป็นเครื่องมือในการพัฒนาความรู้ความสามารถของมนุษย์ให้มีความสามารถในการคิดวิเคราะห์อย่างมีระบบ มีวิจารณญาณและความสามารถในการสร้างองค์ความรู้ใหม่ อันนำไปสู่การเรียนรู้ตลอดชีวิต

1.       การแนะนำการใช้ห้องสมุด เช่น

• การสืบค้นทรัพยากรสารสนเทศ
• การยืม-คืนหนังสือ
• การยืมหนังสือต่อ (Renew)
• การจองหนังสือ (Request)
• การยืมระหว่างห้องสมุด (Book Delivery)
• ฯลฯ

2.       การสืบค้นฐานข้อมูลออนไลน์
3.       การจัดทำรายการบรรณานุกรม ได้แก่ โปรแกรม EndNote และการพิมพ์วิทยานิพนธ์
    

Literacy

คือความพยายามโบราณที่ให้ประชาชนจะต้องอ่านหนังสืออก เขียนได้ในระดับที่พอที่จะใช้ชีวิตอยู่ในสังคมได้

Computer Literacy

เริ่มต้นตั้งแต่ปี ค.ศ. 1980 หมายถึงการที่บุคคลมีความรู้ความเข้าใจ คุณสมบัติ และ การประยุกต์ใช้คอมพิวเตอร์ให้เกิดประโยชน์กับงานของตนเข้ามาด้วย

การส่งเสริมการรู้สารสนเทศในสถาบันการศึกษา

·       การส่งเสริมในต่างประเทศ

อังกฤษ : กำหนดทักษะ 7 ประการในการรู้สารสนเทศในระดับอุดมศึกษา

นิวซีแลนด์ : ได้กำหนดให้ทักษะการรู้สารสนเทศเป็นทักษะที่สำคัญใน 8 ทักษะสำหรับนักเรียน

สิงคโปร์ : กระทรวงการศึกษา จัดทำคู่มือ แนะแนววิธีการสอน การประเมิน รวมทั้งมาตรฐานทักษะการรู้สารสนเทศที่พึงประสงค์

ทักษะของผู้รู้สารสนเทศ

1.มีความตระหนักในประโยชน์ของสารสนเทศ

2.รู้วิธีการเข้าถึง

3.รู้ว่าจะค้นจากแหล่งใด

4.สามารถเอามานำเสนอได้

5.ใช้สารสนเทศอย่างมีจริยธรรม

6.มีความสามารถในการวิเคราะห์สารสนเทศ

7.มีทักษะอื่นที่เกี่ยวข้องกับการรู้สารสนเทศ เช่น การรู้คอมพิวเตอร์ 

5 July 11 :บรินำส่งเอกสาร

บริการนำส่งเอกสาร(Document Delivery Services) หรือ D.


 เป็นบริการส่งเอกสารที่ยืม - คืน หรือยืมต่อของสมาชิก โดยที่สมาชิกไม่ต้องไปยืม - คืนด้วยตนเอง เพียงแต่รอรับเอกสารที่ห้องสมุดคณะ/สถาบัน/สำนัก ภายในมหาวิทยาลัยที่ผู้ใช้สะดวกมากที่สุด 

• การจัดหาเอกสารที่ผู้ใช้ต้องการทั้งเอกสารที่พิมพ์เผยแพร่และยังไม่ได้เผยแพร่
• จัดส่งในรูปแบบกระดาษหรือวัสดุย่อส่วนหรือเอกสารอิเล็กทรอนิกส์ด้วยวิธีการส่งที่มีคุณภาพ
• มีการคิดค่าบริการ บริการนี้เกี่ยวข้องกับลิขสิทธิ์ ผู้บริการต้องขออนุญาตเจ้าของก่อนและเสียค่าลิขสิทธิ์ก่อนทำสำเนาถึงลูกค้าด้วย

ปรัชญาของบริการ ILL

• ไม่มีห้องสมุดใดจัดหาทรัพยากรเพื่อสนองตอบผู้ใช้ได้สมบูรณ์แบบ
• ความร่วมมือเป็นพื้นฐานของการจัดบริการILL
• สนองความต้องการของผู้ใช้
• เพิ่มศักยภาพในการทำงาน
• Just in time ทันกาล

วิธีการนำส่ง

• ทางไปรษณีย์
• ทางโทรสาร
• ยานพาหนะ
• ส่งทางอิเล็กทรอนิกส์
• Ariel Interlibrary Loan Software

        - Scan บีบอัดข้อมูลร้อยละ 10 ส่งไปยังปลายทางที่ต้องมีโปรแกรมร่วมกัน

• Electronic Document Delivery services

ผู้ให้บริการ

·       สถาบันสารสนเทศ

1.)การจัดส่งในสถาบัน

-ทาง e-mail

-ทางระบบ online

-ยานพาหนะ

2.)การจัดส่งระหว่างสถาบันตามข้อตกลงร่วมกัน

·       ตัวแทนจัดหาและจัดส่งสารสนเทศ

-ผู้ให้บริการทั่วไป Ingenta

-ผู้ให้บริการเฉพาะด้านสาขา UMI Thesis

-ผู้ให้บริการที่เป็นสำนักพิมพ์ Springer Link

-ผู้ให้บริการที่เป็นนายหน้าค้าสารสนเทศ

การดำเนินการ

-เป็นแบบ Manual  แบบฟอร์มDD กระดาษ อัตโนมัติ

-เป็นแบบ Online สมัครสมาชิก

ข้อคำนึงในการให้บริการ DD

1.ลิขสิทธิ์

2.ค่าใช้จ่ายในการนำส่งเอกสาร คำสำเนา ค่าส่ง บุคลากร

3.การเข้าถึงและกรรมสิทธิ์

4.ความสามารถในการเข้าถึงต่างระบบ




ตัวอย่างบริษัทส่งเอกสาร


http://www.outsourcingfactory.co.th/
http://vfs-au.net/Thai/courierapplication.html

รายการอ้างอิง http://library.cmu.ac.th/cmul_2009/delivery.html

28 june 11: บริการ ILL

ILL  : Inter-Library Loan (บริการยืมระหว่างห้องสมุด)

เป็นบริการของห้องสมุดที่จะทำการจัดยืม สำเนสเอกสาร หรือวัสดุจากห้องสมุดอื่นมาบริการแก้ผู้ใช้บริการของห้องสมุดของตนทั้งในและต่างประเทศ

ปรัชญาของบริการ ILL

• ไม่มีห้องสมุดใดจัดหาทรัพยากรเพื่อสนองตอบผู้ใช้ได้สมบูรณ์แบบ
• ความร่วมมือเป็นพื้นฐานของการจัดบริการILL
• สนองความต้องการของผู้ใช้
• เพิ่มศักยภาพในการทำงาน
• Just in time 

• ·       เน้นสำหรับนักวิจัย สำหรับผู้ใช้ที่ต้องการข้อมูลในเชิงลึก
• ·       วัตถุประสงค์คือ ส่งเสริมการศึกกาและการวิจัยในเชิงลึก
• ·       ให้บริการคงเดิมในราคาที่ถูกหรือลงทุนน้อย
• ·       ให้บริการ 2 อย่างคือ

   1. ขอยืม (Borrowing)

   2.ให้ยืม (Lending)

องค์ประกอบการบริการยืมระหว่างห้องสมุด

• ·       การสร้างเครือข่ายความร่วมมือ
• ·       การสร้างข้อตกลงความร่วมมือในการบริการการยืมระหว่างห้องสมุด
• ·      แบบฟอร์มการยืม
• ·       สมาชิกเครือข่าย
• ·       มีเครือข่าย2 ระดับ

   1.Primary Intra ILL

·       2.Inter ILL

การดำเนินงานบริการยืม-คืนระหว่างห้องสมุด

• ·       Union Catalog
• ·       จัดทำคู่มือการใช้
• ·       การกำหนดมาตรฐานร่วมมือกัน
• ·       กำหนดรูปแบบการดำเนินงาน การประสานงาน
• ·       ห้องสมุดที่ให้บริการเป็นผู้กำหนดนโยบายพิเศษ สำหรับวิธีการยืมระหว่างห้องสมุดว่าให้ยืมในระดับไหน
• ·       มีคณะกรรมการควบคุมการดำเนินงาน ปรับปรุง พัฒนา

การสำรวจ

ต้องสำรวจสิทธิของผู้ใช้ว่ามีสิทธิ์ในการยืมหรือไม่ และเป็นไปได้ไหมที่จะสามารถให้ผู้ใช้ยืมทรัพยากรสารสนเทศ เพื่อ

ป้องกันกับปัญหาลิขสิทธิ์

กา    การดำเนินงานบริการยืมระหว่างห้องสมุด

• ·       Non-automated ILL

                   เช่น ไปรษณีย์ , e-Mail  , โทรศัพท์ ,

ยุ่งยากในการยืมเพราะต้องผ่านหลายขั้นตอน

เช่น  สำนักหอสมุด มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

• ·       Automated ILL

การยืมแบบออนไลน์

ผู้ใช้เข้าถึงสารสนเทศได้มากขึ้น รวดเร็ว และค่าใช้จ่ายน้อย

การคิดค่าบริการ

·       คิดค่าบริการพิเศษ เช่น ค่าค้นฐานข้อมูล ค้นข้อมูลออนไลน์ ค่าประกันความเสียหาย หรือให้ชดใช้ในกรณีสูญหาย

·       ค่ายืมฉบับจริง 100บาท /เล่ม

·       ค่าสำเนาเอกสาร 2 บาท / หน้า

·       ค่าสแกน ส่งทางระบบไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ ข้อความหน้าละ 10 บาท

·       ค่าส่งเอกสารตามใบแจ้งราคา

ลักษณะการให้บริการ
1. การขอยืมฉบับจริง ในกรณีที่ห้องสมุดที่มีเอกสารอนุญาตให้ยืมฉบับจริงได้ เช่น หนังสือทั่วไป ฯลฯ
2. การขอสำเนาเอกสาร ในกรณีที่ห้องสมุดที่มีเอกสารไม่อนุญาตให้ยืมฉบับจริง เช่น บทความวารสาร วิทยานิพนธ์ ฯลฯ
3. การขอสแกนเอกสาร กรณีเอกสารที่ต้องการมีจำนวนไม่เกิน 20 หน้า และต้องการใช้เร่งด่วน

  

ส        รายการที่ไม่มีลิขสิทธิ์

• ·       ข่าวประจำวัน
• ·       รัฐธรรมนูญกฎหมาย
• ·       ระเบียบ ข้อบังคับ
• ·       คำพิพากษา
• ·       คำแปลและสิ่งต่างๆที่เกี่ยวกับข้อกฎหมาย
• 
  
• 
  
• รายการอ้างอิง http://tanee.psu.ac.th/index.php?option=com_content&task=view&id=220&Itemid=100

ร

21 june 20111 : ค่าปรับและ บัตรสมาชิก

วัตถุประสงค์ในค่าปรับ

• ·       เพื่อกระจายการเข้าถึงทรัพยากรสารสนเทศให้ผู้ใช้งานรายอื่น
• ·       การมีความรับผิดชอบและสร้างความรับผิดชอบ
• ·       กระตุ้นให้มีการส่งคืนตามเวลาที่กำหนด

การกำหนดค่าปรับ

• ·       จำนวนแตกต่างกัน
• ·       การยืมระยะสั้นจะกำหนดให้ค่าปรับสูงกว่าการยืมระยะยาว
• ·       ค่าปรับแต่ละประเภทของทรัพยากรจะมีความแตกต่างกัน
• ·       ควรส่งเอกสารแจ้งเตือนวันส่ง

การจัดการปัญหาในการปรับ

• ·       ต้องยึดหลักการไว้เสมอว่า ไม่หากำไรจากผู้ใช้
• ·       หลักการคือ ปรับให้น้อยที่สุดแต่ให้หนังสือกลับมาห้องสมุดมากที่สุด
• ·       มีการยกเว้นค่าปรับหรือผ่อนผันได้
• ·       หากไม่ส่งคืนและไม่จ่ายค่าปรับสิทธิการใช้ห้องสมุดจะถูกริบ
• ·       บางห้องสมุดอาจใช้บริการติดตาม (น้อยมากที่จะใช้บริการนี้)
• ·       ห้องสมุดมหาลัยอาจทำเรื่องขอระงับการออก Transcripts หรือระงับการอนุมัติการสำเร็จการศึกษา
• ·       การกำหนด grace period ควรให้สอดคล้องกับระยะเวลาการยืม
• ·       หลังกำหนด grace period แล้วควรกำหนดค่าปรับเป็นจำนวนที่กำหนดโดยไม่นับตามจำนวนค่าปรับจริง
• ·       หากมีหนังสือที่ยังไม่ได้ชำระเงินตามที่กำหนด จะไม่อนุญาตให้ยืมทรัพยากรอื่นๆได้
• ·       ต้องประกาศแจ้งขอความร่วมมือ
• ·       มีการแจ้งเตือนเป็นระยะๆ ก่อนดำเนินการใดๆในการจำกัดสิทธิ

การจ่ายค่าปรับ

• ·       จ่ายที่บริการยืม-คืน
• ·       จ่ายระบบอัตโนมัติ
• ·       เปิดให้มีการผ่อนผัน
• ·       ส่งค่าปรับให้มหาลัยและทำโครงการขอใช้งบประมาณจากเงินค่าปรับ

ค่าสมาชิกและค่าธรรมเนียม

·       ห้องสมุดต้องกำหนดค่าธรรมเนียมเพื่อสำหรับหนังสือที่เสียหายและต้องแจงรายละเอียดให้สมาชิกฟังและอย่าลืมว่าต้องไม่เอากำไร

จริยธรรมในการปรับ

·       ต้องให้การบริการอย่างยุติธรรมถูกต้อง เกื้อหนุนให้มีการหมุนเวียนเพื่อให้ได้ใช้อย่างทั่วถึง

การจัดชั้น

• ·       ต้องมีการเตรียมหนังสือขึ้นชั้นทุกเทอม ตรวจสอบว่าหนังสือหายหรือไม่ หนังสืออยู่ไหน
• ·       กำหนดให้ทุกเดือนต้องมีการ Shelf-reading ( ดูว่าหนังสือหายหรือไม่ ดูที่บัตรรายการ )
• ·       ต้องสำรวจหนังสือที่ได้รับความนิยมและนำขึ้นชั้นแยกต่างหาก

การจัดเก็บทะเบียนผู้ใช้

·       เพื่อจำแนกว่าใครบ้างที่มีสิทธิ์ในการยืมทรัพยากรสารสนเทศหรือใช้บริการ

·       เพื่อจัดเก็บข้อมูลของผู้ใช้บริการ

บัตรสมาชิก

• ·       บัตรพลาสติก

• ·       บัตรแถบแม่เหล็ก

• ·       บัตรอัจฉริยะ

• รายการอ้างอิงhttp://library.cmu.ac.th/faculty/nurse/lib6.htm